Bitcoin là gì? Tại sao một đồng tiền năm 2009 chỉ có giá trị chưa đến 1/1000 đô la Mỹ mà 8 năm sau ( năm 2017) lại tăng phi mã lên đến hơn 5 triệu lần, khi giá của mỗi Bitcoin là hơn 5 000 đô la Mỹ? Điều gì tạo nên sức hút và giá trị to lớn cho đồng tiền này? Làm sao để sở hữu đồng tiền này? Cách thức giao dịch nó như thế nào? Nó có chịu sự kiểm soát của hệ thống chính trị nào không ?
Bài viết này sẽ giúp các bạn có được những hiểu biết tổng quan về đồng tiền Bitcoin.
Bitcoin không chỉ là một đơn vị tiền tệ điện tử. Nó còn được hiểu là một mạng lưới hay một phần mềm. Bài viết này sử dụng khái niệm Bictcoin là một đơn vị tiền điện tử, được sử dụng để lưu giữ và truyền tải giá trị giữa những người tham gia trong mạng lưới. Bạn có thể trao đổi, giao dịch trực tiếp với người khác thông qua thiết bị có kết nối Internet mà không cần phải mở tài khoản với ngân hàng hằng một tổ chức trung gian bất kì. Các giao dịch Bitcoin được hoàn thành ngay lập tức mà không cần chờ ai phê duyệt.
Mục Lục
Bitcoin khác với các loại tiền tệ thông thường ở điểm nào?
Bitcoin cũng có các chức năng tiền tệ như trao đổi, mua bán y hệt như những đồng tiền hiện đang lưu hành rộng rãi trên thế giới như đô la mỹ, euro hay yên nhật. Nhiều người vẫn nhầm tưởng bitcoin chỉ là một loại tiền chỉ để giao dịch ảo, không có khả năng thanh toán những hàng hóa trên thực tế. Trên thực tế, Bitcoin được chấp nhận ở rất nhiều cửa hàng, công ty trên toàn thế giới. Khi gõ tìm kiếm những thứ có thể mua với bitcoin (“ buy something with bitcoin ”) trên google, chỉ sau 0.53s đã hiện ra hơn 10 triệu kết quả. Bạn có thể dùng bitcoin để mua vé máy bay ( tại LOT Polish Airlines), đặt chuyến đi (tại cheapair.com), mua thực phẩm hữu cơ (tại wholefood) và thậm chí có thể quyên góp từ thiện(tại lagop.com/bitcoin-donate)….
Tuy nhiên, điểm làm cho Bitcoin trở nên khác biệt với các loại tiền tệ khác là nó không chịu sự chi phối của bất cứ một ngân hàng nào. Đồng đô la mỹ phải chịu sự chi phối của cục dự trữ Liên bang Mỹ FED, Qũy Tiền tệ quốc tế IMF, Ngân hàng thế giới World Bank,…nhưng với Bitcoin, không một ngân hàng hay tổ chức tiền tệ nào có thể chi phối giá trị của nó.
Bitcoin được tạo ra như thế nào?
Bitcoin không phải là sản phẩm của một ngân hàng hay chính phủ nào, mà nó được tạo ra bởi một (hay một nhóm) nhà phát triển phần mềm tên là Satoshi Nakamoto vào năm 2008. Năm 2008 cũng là năm xảy ra khủng hoảng tài chính thế giới, giá trị nhiều đồng tiền bị các ngân hàng lớn và các quỹ tiền tệ chi phối, dẫn đến tình trạng mất giá trầm trọng. Satoshi Nakamoto, bằng cách thực hiện các phép toán toán học, mong muốn phát triển nên một loại tiền tệ mới, một đồng tiền độc lập, không chịu sự chi phối của bất cứ ngân hàng trung ương nào.
Bitcoin được in và phát hành như thế nào?
Bitcoin không được in và phát hành bởi bất kỳ một ngân hàng nào cả. Chúng cũng không được phân phát trực tiếp cho người dân như những loại tiền tệ thông thường. Bitcoin được tạo ra và phát hành thông qua các máy đào có sức mạnh tính toán rất lớn. Hiện nay mạng lưới Bitcoin có khoảng 100 ngàn các máy chủ Bitcoin kết nối với nhau và với các máy đào.
Có tổng cộng bao nhiêu Bitcoin? Bitcoin có phải là vô hạn không?
Giao thức Bitcoin được cài đặt bằng thuật toán để chỉ tạo ra tổng cộng 21 triệu bitcoin. Hiện nay có hơn 16 triệu bitcoin được đào lên, dự kiến đến năm 2040 sẽ khai thác hết số lượng. Nói cách khác, sau khi 21 triệu bitcoin đã đào lên hết vào năm 2040, sẽ không còn bitcoin để đào nữa. Do đó, bitcoin, cũng như các kim loại quý hiếm, là hữu hạn, chứ không phải vô hạn.
Mỗi Bitcoin có thể chia nhỏ thành 100 triệu (100 000 000 000) satoshi satoshi. (Giống như 1$ mĩ chia nhỏ thành 100 cent). Bitcoin đã được thiết kế để thể hiện chính xác giá trị các giao dịch nhỏ ngay cả khi 1 Bitcoin đáng giá 1 triệu đô la Mĩ.
Tại sao bitcoin lại có giá trị? Giá trị đích thực của bitcoin là gì?
Nhiều người lầm tưởng rằng giá trị của bitcoin được tính bằng số tiền bạn có thể đổi ra được từ nó, hay nói cách khác là giá một bitcoin quy ra những đơn vị tiền tệ thông thường (USD, Euro, VN Đồng…) Thật sự thì đó không phải là giá trị đích thực của Bitcoin, đó chỉ là một mức tỉ giá, một hệ quả có được từ quy luật cung cầu.
Vậy thì giá trị đích thực của Bitcoin nằm ở đâu?
Giá trị thật sự của Bitcoin nằm ở mạng lưới, nơi mà khi bạn muốn tham gia mạng lưới này thì bạn phải có những đồng xu bitcoin. Cứ xem những đồng xu này như là cổ phiếu của một công ty, khi càng nhiều người muốn mua cổ phiếu đó thì tất nhiên giá cổ phiếu phải tăng. Niềm tin của người tiêu dùng dành cho bitcoin ngày càng tăng lên, đó chính là lý do tại sao bitcoin tăng giá trị từ 0,00076 USD ( tháng 10/2009) lên đến 4.558,39 USD ( tháng 8/2017) !!!
Giá trị của nó nằm ở sự hữu dụng, tiện lợi, an toàn, bảo mật trong việc thanh toán, mua bán và đặc biệt không chịu sự chi phối của bất kỳ yếu tố chính trị nào.
Đến tháng 6/2017, tổng số vốn hóa của bitcoin là hơn 49 tỉ USD.
Ưu và nhược điểm của loại tiền này là gì?
Bitcoin có một số ưu điểm vượt trội so với các loại tiền tệ hiện hành như:
1. Không chịu sự kiểm soát của ngân hàng trung ương
Bitcoin không hề bị kiểm soát bởi một ngân hàng trung ương nào trên thế giới cả. Điều này có nghĩa là, không có một lệnh hay một động thái nào của các Ngân hàng trung ương tác động lên bitcoin, gây ra tình trạng lạm phát, mất giá đồng bitcoin.
2. Dễ dàng thiết lập
Khi mở một tài khoản hay thực hiện các thao tác nhận, gửi tiền ở các ngân hàng thông thường,bạn sẽ mất một khoảng thời gian nhất định cùng các loại phí. Với bitcoin, bạn chỉ mất vài giây để thiết lập một địa chỉ điện tử tại các trang web về bitcoin, giao dịch nhanh chóng và không phải trả một khoản lệ phí nào.
3. Tính riêng tư
Người dùng bitcoin không cần phải đăng ký tài khoản, không cần biết tên tuổi, địa chỉ, giới tính, quốc tịch, màu da, đẳng cấp, tầng lớp, trình độ… để nhận hay gửi bitcoin.
Người dùng cũng có thể giữ nhiều địa chỉ bitcoin, mỗi địa chỉ là riêng biệt và những địa chỉ này không hề kết nối đối với thông tin cá nhân của người dùng cũng như kết nối lẫn nhau.
4. Hoàn toàn minh bạch
Các giao dịch bitcoin được lưu trữ chi tiết trong một cuốn sổ cái, gọi là blockchain. Blockchain có nhiệm vụ ghi lại số dư của mỗi tài khoản và lịch sử tất cả tài khoản tham gia giao dịch trước đó.
Bạn có thể xem nội dung giao dịch bitcoin, tuy nhiên không thể nào biết được ai chuyển cho ai.
5. Phí giao dịch là rất nhỏ
Ngân hàng có thể tính phí 10 đô la cho mỗi lần chuyển khoản tiền tệ quốc tế của bạn, nhưng chi phí cho mỗi lần giao dịch bitcoin là rất nhỏ.
6. Nhanh
Bạn có thể gửi bitcoin bất cứ nơi nào trên thế giới và chỉ vài phút sau đó sẽ đến tay người nhận, ngay khi mạng bitcoin xử lý xong thanh toán giao dịch.
7. Không thể bị làm giả
Bạn không thể làm giả hay xóa lịch sử giao dịch. Bạn biết được lịch sử giao dịch của tài khoản nào đó, nhưng bạn không thể xóa hay làm giả giao dịch đó được.
8. Thanh toán chính xác
Đơn vị tiền tệ Bitcoin có thể chia nhỏ ra tới mức gần như vô hạn, giúp cho việc thanh toán chính xác rất dễ dàng.
Bên cạnh những ưu điểm thì bitcoin cũng còn có những hạn chế như:
1. Chưa có nhiều người sử dụng
Bitcoin mới chỉ được biết đến và sử dụng ở các quốc gia phát triển như Mỹ, Anh…, còn ở những nước đang phát triển thì khái niệm sử dụng tiền bitcoin còn khá xa lạ. Họ vẫn quen với việc sử dụng tiền giấy, vàng bạc nhiều hơn. Thêm vào đó, những trang báo chí, thông tin ở những nơi đó, cùng với chính quyền, có những cái nhìn tiêu cực về bitcoin làm cho người dân còn e dè và lo ngại khi sử dụng đồng tiền này.
2. Hơi khó sử dụng
Để sử dụng bitcoin thì bạn cần phải tạo 1 ví lưu trữ bitcoin, các thao tác phải thực hiện trên máy tính. Đối với những người không có kiến thức và kỹ năng sử dụng các thiết bị điện tử, thì rất khó để họ sử dụng, cùng với đó là nguy cơ bị lừa đảo từ những đối tượng lợi dụng là rất cao.
3. An ninh
Vì tính ẩn danh của bitcoin và không bị ai kiểm soát, tội phạm có thể sử dụng đồng tiền này như 1 phương thức giao dịch. Các tổ chức khủng bố, những tên tội phạm có thể sử dụng bitcoin để rửa tiền làm những việc mờ ám mà không bị kiểm soát. Hơn nữa, với tiềm năng của đồng tiền bitcoin, nhiều hacker cũng đang tìm cách tấn công nhiều sàn bitcoin để đánh cắp bitcoin số lượng lớn.
Có bao nhiêu người sử dụng bitcoin?
Theo nghiên cứu của Đại học Cambridge, có tới 5,8 triệu người sử dụng túi tiền mã hóa, đa số họ sử dụng bitcoin.
Bitcoin có được công nhận tại Việt Nam?
Tháng 8/2017,Chính phủ Việt Nam đã phê duyệt đề án hoàn thiện khung pháp lý để quản lý các loại tài sản ảo, tiền điện tử, tiền ảo, trong đó có bitcoin. Đây là tín hiệu chính thức từ phía Chính phủ rằng các giao dịch bitcoin sẽ được hợp pháp hóa vào tháng 8/2018 với khả năng phân loại bitcoin vào danh mục tài sản ảo.
Như vậy, việc giao dịch, sở hữu, đào bitcoin tại Việt Nam không phải là vi phạm pháp luật mà là chưa được điều chỉnh. Việc “thanh toán” sử dụng bitcoin cũng không vi phạm pháp luật, bời khi không công nhận bitcoin là phương tiện thanh toán thì cũng đồng nghĩa với việc trao đổi giữa hàng hóa và bitcoin không phải là thanh toán theo định nghĩa của Ngân hàng Nhà nước.
Hiện tại, ở Việt Nam đã có 2 sàn giao dịch Bitcoin được đăng ký chính thức dưới danh nghĩa doanh nghiệp đã hoạt động từ tháng 3 năm 2014 cho tới nay và vẫn không hề bị hạn chế về giao dịch bitcoin.
